Ontwerpend Onderzoek

'Werklandschappen in Transitie' is een ontwerpend onderzoek traject naar bedrijventerreinen in gemeente Zaanstad, provincie Noord-Holland, dat plaats zal vinden tussen maart en juli 2024.

Optimalisatie, intensivering en verduurzaming van bedrijventerreinen is onvermijdelijk om geschikte ruimte te maken voor urgente transities. Er is al heel veel onderzoek gedaan naar dit onderwerp, inclusief ontwerpend onderzoek, maar de conclusie luidt nog steeds: we zijn er nog niet. Het blijft onduidelijk wat we met werklandschappen willen bereiken, hoe de ruimtelijke impact van transities eruit ziet en wat we daaraan (nu al) kunnen doen.

Bij fase I van dit onderzoek, hebben we bedrijventerreinen in een deel van Noord-Holland geanalyseerd en geprofileerd op basis van hun potentiële bijdrage aan vijf hoofdtransities. Op deze manier,hebben we ruimtelijke en infrastructurele eigenschappen, in verband gebracht met economische en maatschappelijke dynamieken. Tussen speculatie en data analyse, overwegen we welke eigenschappen zich het beste lenen voor nieuwe energielandschappen, de circulaire economie en een hoogwaardige, veilige en duurzame leefomgeving.

Bij fase II zetten we een stap verder richting het verbeelden van ruimtelijke mogelijkheden. In samenwerking met twee ontwerpteams (Team A: Buro Moon | -C-A-S- | OTO; Team B: Bright | BURA) zullen we vorm geven aan een toolbox van ruimtelijke ingrepen die de potentie van bedrijventerreinen optimaal kunnen benutten. In dit proces besteden we bijzondere aandacht aan grensgebieden en aan het opstapelen van verschillende transitieagenda’s op één locatie (meerdere locaties als casestudy). De bedoeling hiervan is altijd scherp in het oog te houden dat een integrale aanpak van werklandschappen onvermijdelijk is, om tot veerkrachtige resultaten te kunnen komen. Bedrijventerreinen bevinden zich altijd in het midden van andere landschappen en zijn onderdeel van een groot ecosysteem waarin alle transities simultaan een rol spelen.

Een nieuwe aanpak voor bedrijventerreinen vergt een nieuwe visie op regionaal en nationaal niveau, nieuwe management arrangementen en een nieuwe blik op welke ruimtelijke ingrepen het beste kunnen bijdragen aan noodzakelijke transities.

We richten onze aandacht op dit laatste punt, maar we proberen ook om partijen te betrekken die een bredere context geven aan onze ruimtelijke zoektocht: andere overheden, experts en belangenorganisaties. We gaan mogelijkheden verzamelen op lokaal niveau, die betekenisvol zijn voor regio en land, niet alleen omdat ze deel uitmaken van een regionale ecosysteem, maar ook omdat ze op andere locaties toepasbaar zijn.

Aan het eind van dit traject heeft gemeente Zaanstad een ruimtelijke toolbox in handen, die als basis dient voor toekomstige opdrachten en beleidsoverwegingen m.b.t. bedrijventerreinen. De krachtige verbeelding van opties, dient ook als basis voor gesprekken met diverse stakeholders die een rol zouden kunnen spelen in de transitie van bedrijventerreinen in Zaanstad, inclusief bewoners, het publiek in het algemeen. De transitie van bedrijventerreinen is steeds meer een zaak die publiekelijk besproken moet worden. Het verduurzamen van onze economie en leefomgeving hangen er sterk van af.