Ruimtelijke puzzel

In dit project wordt aan de hand van vier toekomstige gebiedstypen, geënt op de circulaire economie, verkend waar grootschalige bedrijfsclusters kunnen worden uitgebreid en geïntensiveerd, of waar eventueel nieuwe clusters mogelijk zijn. Tevens worden kwalitatieve inrichtingsconcepten voor deze typen gebieden ontwikkeld, op basis van functiemenging, beeldkwaliteit en duurzaamheid door partner BURA Urbanism. Rijk, provincies en gemeenten werken hier vanaf december 2022 verder mee aan de slag bij het maken van 'ruimtelijke puzzels'.

Zowel vanuit economisch als landschappelijk perspectief zijn grootschalige bedrijfsvestigingen een urgent onderwerp. Voor de circulaire economie — zoals de toekomstige verwerking van materialen en energie — reserveren we nog te weinig ruimte. En ook de integratie van (nieuwe) maakindustrie en stadslogistiek in het stedelijk weefsel staat nog in de kinderschoenen. Op het gebied van e-commerce en robuuste voorraden maakt Nederland een inhaalslag, en ondanks het maatschappelijke belang hiervan maakt men zich ook zorgen over de ruimtelijke impact van deze ontwikkelingen. Met name XXL logistiek heeft een dusdanige schaal dat het nauwelijks is in te passen in bestaande landschappen, en feitelijk nieuwe landschappen creëert. Bovendien hebben we voor deze landschappen en bedrijventerreinen in het algemeen nog niet de hoogstaande ontwerptraditie, die we in Nederland hebben voor onze woonomgeving. Uitgangspunt van ons ruimtelijk onderzoek is dan ook dat we oog moeten hebben voor de plekken waar gewerkt wordt, en dat deze naast slimmere locatiekeuze en efficiënt ruimtegebruik ook de omgevingskwaliteit moeten krijgen die de werknemers en omwonenden verdienen.

Om slimme locatiekeuzes te maken zijn in de eerste stap van het onderzoek de grootschalige bedrijvigheid in Nederland onderverdeeld in vier gebiedstypen. Materiaal en energie, (re)Manufacturing, (inter)Nationale distributie, en Stadslogistiek. Voor elk van deze typen zijn de ideale condities weer anders. Omgevingsfactoren kunnen dus (positief en negatief, licht en zwaar) worden gewogen voor elk van de gebiedstypen. De studie heeft gekeken naar zowel Geschiktheid voor de economische functie, en Gepastheid in het landschap.

De resulterende kaarten zijn een informatievoorziening, die het Rijk als hulpmiddel aanreikt voor de dialoog met de provincies, voornamelijk om locatiekeuze en regionale programmeringsafspraken te faciliteren. De datagedreven kaarten zijn opgesteld door Vereniging Deltametropool, met input (factoren en wegingen) van de vele stakeholders in het Grip programma. Ons advies is om de kaarten als hulpmiddel te gebruiken in de dialoog tussen provincies onderling en met het Rijk in de NOVEX. Indien de gestelde landsbelangen toch niet voldoende geborgd worden in dat proces, bieden de kaarten mogelijk aanknopingspunten voor sturende maatregelen.

Download het volledige rapport via de website van MooiNL