Spacemate meets SprintStad

Vereniging Deltametropool heeft tussen mei en juli 2010 een inventarisatie van stationsgebieden in de Randstad uitgevoerd. De bestaande kennis omtrent stationsgebieden omvatte met name socio-economische indicatoren, een fysieke dimensie ontbrak.

De vraag welke fysieke wijktypering er aangebracht kan worden in stationsgebieden en welke ontwikkelcapaciteit zij hebben ligt ten grondslag aan deze inventarisatie.

Tijdens de inventarisatie is de fysieke dichtheid binnen een radius van 1200m rond 55 stations onderzocht door Conrad Kickert en Merten Nefs (Vereniging Deltametropool), met medewerking van stedenbouwkundigen Andrea Ramirez, Hamed Khosravi en Mariana Faver. Voor de inventarisatie en berekening van dichtheid is de Spacemate-methode gebruikt, ontwikkeld door Meta Berghauser Pont (TU Delft). Zij heeft tevens feedback geleverd op het project en met de vereniging een paper over dit onderwerp geschreven.

De Spacemate-methode gaat uit van 4 indicatoren: Floor Space Index (vloeroppervlak per hectare), Ground Space Index (bebouwd oppervlak per hectare), Open Space Ratio (open ruimte per vloeroppervlak) en Layers (gemiddeld aantal bouwlagen).

Fysiek dichtheidsprofiel en wijktypes

Op de resulterende data zijn door Vereniging Deltametropool analyses uitgevoerd, die in combinatie met gegevens over functie en bouwperiode hebben geresulteerd in een accurate typering van stedelijke milieus in stationsgebieden. Het resultaat van het onderzoek biedt een fysiek dichtheidsprofiel en stedelijke karakterisering in wijktype voor meer dan 850 wijken rond 55 stations, een zeer gedetailleerd inzicht in de fysieke stationsomgeving in de Randstad.

Deze grafiek laat de dichtheid van de wijken rondom station Amsterdam Amstel zien. Iedere wijk heeft zijn eigen FSI, GSI, OSR en L. Aan de hand van de positie van de punten in deze grafiek kunnen wijken getypeerd worden.

Fysieke dichtheid stations vergelijken

Ook is het nu mogelijk om de fysieke dichtheid van de stationsgebieden met elkaar te vergelijken en te correleren met de bereikbaarheid van stations. Sommige stations worden slecht bediend met treinen maar hebben een hoge dichtheid, sommige stations zijn juist goed bereikbaar maar hebben een relatief lage dichtheid. In de laatste categorie is wellicht potentie voor meer ontwikkeling.

Deze kaart toont de FSI van wijken rondom stations in de noordelijke Randstad. Met name de hogere dichtheid in de grote steden valt op.

Internationale inventarisaties

Net als in de Randstad vinden in buitenlandse metropoolregio’s veel ontwikkelingen plaats rond stations. Onze data biedt de mogelijkheid om Randstadstations te vergelijken in een internationale context.

Eén van de steden waarmee wordt vergeleken is São Paulo in Brazilië, met een FSI van plusminus 4 rond Estação da Luz, vergeleken met 0,5-1,5 rondom Nederlandse stations.

De inventarisatie biedt zicht op potentiële ontwikkelgebieden rond deze Randstadstations. Gecombineerd met een planneninventarisatie uit de Nieuwe Kaart van Nederland kan de ontwikkelcapaciteit van stationsgebieden nauwkeurig worden bepaald. Rondom station Amsterdam Amstel zijn talloze potentiële ontwikkellocaties gesitueerd. Deze locaties komen zowel uit onze inventarisatie als uit de plannen zoals opgetekend in de Nieuwe Kaart van Nederland.

Op de langere termijn is de doelstelling om met de geïnventariseerde data en de analyseresultaten een legenda op te stellen voor de typering van stationsgebieden, waarin de belangrijkste indicatoren op een heldere wijze inzichtelijk worden gemaakt. Ook vormen de analyseresultaten een waardevolle input voor de serious game SprintStad.

De stand van zaken: een voorbeeld van een overzicht van indicatoren rondom station Amsterdam Amstel: karakteristieken, bereikbaarheid en capaciteit.

Meer inzicht in uw stationsgebied?

Bent u als regionale of lokale overheid, of als private of maatschappelijke stakeholder, geïnteresseerd in deze inventarisatie? Wilt u graag meer weten over de woon- en werkmilieus, dichtheden en potentiële ontwikkelgebieden rond uw station? Neem dan contact op met Vereniging Deltametropool. Het is zowel mogelijk met kennis als met een financiële bijdrage aan dit project mee te werken.