Verken het volgende landschap
De Landschapstriënnale 2017
Landgoed Kleine Vennep was in 2017 het centrum van de Landschapstriënnale. Gedurende een maand kwamen boeren, burgers, bestuurders, beheerders en bedrijven bijeen om het over de toekomst van het Nederlandse Landschap te hebben. Paul Gerretsen was namens Vereniging Deltametropool deel van het curatorenteam.
Gedurende een maand namen ruim elf duizend bezoekers deel aan ca. 60 evenementen, waarin het landschap en alles wat daarin aan het veranderen is, centraal stond. Het metropolitane landschap van Metropoolregio Amsterdam was hierbij niet alleen decor, maar ook onderwerp van discussie, een concreet voorbeeld voor de kwesties waar regio’s wereldwijd mee worstelen, zoals de ruimtelijke weerslag van de energietransitie, en de druk op de leefbaarheid van groeiende steden. We lichten er vanuit perspectief van Vereniging Deltametropool enkele hoogtepunten uit:
Manifestatie Landschap als vestigingsvoorwaarde
Begin 2017 gingen maar liefst 12 pilotprojecten in 7 Nederlandse regio’s van start. Bij de opening van de Landschapstriënnale, op 1 september, werden de resultaten openbaar gemaakt in de vorm van presentaties, een tentoonstelling en een publicatie, Spot On, die werd overhandigd aan bestuurders.
Internationale conferentie ‘Confrontations in the metropolitan landscape’
Hoe kunnen stedelijke regio’s omgaan met de ruimtevraag van energie- en economische transities, zonder de waardevolle kwaliteiten van het vaak spaarzame landschap rondom de stad te verliezen? Hoe is het gesteld met de groene infrastructuur in buitenlandse steden en hoe ziet de stedelijke voedselvoorziening in het landschap van de toekomst eruit?
Ca. 100 deelnemers uit verschillende landen gingen hierover op 8 september in gesprek, met o.a. Berno Strootman, Kathryn Moore, Kees Christiaanse en Neeltje van den Westenend. Bijdragen vanuit o.a. Melbourne, Milan, Stockholm en onderzoek van de TU Delft, AMS Institute, WUR en NHTV Breda.
Fotoalbum internationale conferentie:
Energielandschappen
De komende decennia vindt in Nederland en de rest van de wereld een transitie plaats van fossiele naar hernieuwbare energiebronnen. De ruimtelijke impact van deze energietransitie wordt groot. Op dit moment verkennen overheden (Rijk, provincies, regio’s, gemeenten) de mogelijkheden voor de ruimtelijke inpassing, transport en opslag van hernieuwbare energie. Tijdens de werkconferentie op 22 september gingen betrokken partijen (overheden, ontwerpers en onderzoeksinstellingen) op zoek naar de relaties, verbindingen en samenhang tussen de verschillende perspectieven. Waar vullen zij elkaar aan, wat zijn goede oplossingen? Wat zijn de stappen die Rijk, regio’s, bedrijfsleven en maatschappelijke partijen nu kunnen nemen?
Met o.a. de uitreiking van publicatie Energie & Ruimte.
Het woonlandschap
Op 12 september kwamen ontwerpers van stad en land, beleidsmakers en ontwikkelaars bij elkaar op het Triënnaleterrein om met elkaar de beste voorbeelden van gebiedsontwikkeling te delen, waarbij de enorme vraag naar nieuwe woningen wordt gecombineert met een hoogwaardig landschap. Het programma was opgezet volgens het format ‘Ajax-Feijenoord’, met confrontatie tussen Noord- en Zuidhollandse professionals. De winnaar wordt verkozen na de herkansing op de volgende triënnale in 2020. Voorafgaand was er een busexcursie.
Bicycle Landscape
Op 25 september werd het boek Bicycle Landscape gepresenteerd door Yorit Kluitman. Hij fietste door alle 388 Nederlandse gemeenten en fotografeerde het landschap ertussen, zonder mensen en bebouwing: een dwarsdoorsnede van het geordende Nederland. Drijfveer is zijn fascinatie voor de georganiseerde grafische structuur van de open ruimte en de schijnbaar tweedimensionale wereld die de stedelijke gebieden van Nederland omsluit. Van het fietsen kwam de verwondering, daarna de foto’s, de vragen en observaties, gevolgd door een onderzoek in samenwerking met Vereniging Deltametropool en uiteindelijk een boek, met bijdragen van o.a. landschapsarchitect Adriaan Geuze tot observaties van ex-museumdirecteur Wim Pijbes.
Metropooltop
Bestuurders uit de Metropoolregio Amsterdam gingen op 27 september in gesprek over de toekomst van het MRA landschap, geïnspireerd door het programma van de Landschapstriënnale én een peptalk door Daniel Raven Ellison (initiatiefnemer van London National Park City).
Festival van het landschap
De triënnale werd in stijl afgerond met pitches door getalenteerde jonge landschapsontwerpers, met aansluitende discussie onder leiding van natuurfilosoof Matthijs Schouten, én tot slot een groot feest met (voor de laatste keer die maand) de zelfgebakken friet van boer Dirk Molenaar, muziek en lokaal bier.
De dag ervoor was er een besloten diner met politici en CEO’s uit de MRA, over de verantwoordelijkheid die zij gaan nemen t.a.v. het landschap komende jaren. Leen Verbeek (voorzitter Vereniging Deltametropool en CvdK Flevoland) drukte hiervoor de hand met o.a. Marc van den Tweel (directeur Natuurmonumenten) en Adnan Tekin (gedeputeerde Noord-Holland).
Publicatie
De resultaten van deze enerverende maand werden bijgehouden door croniqueur Fred Feddes, en later i.s.m. Vereniging Deltametropool gebundeld in de publicatie Het volgende landschap.
In 2020 vindt de volgende landschapstriënnale plaats, in het Brabantse Groene Woud. Ook hier is Vereniging Deltametropool bij betrokken.
High Green for High Tech
Een landschap van hoge kwaliteit (high green) fungeert als vestigingsvoorwaarde voor de kenniseconomie. Andersom kan de aanwezigheid van zoveel intelligentie bijdragen aan een ‘innovatief’ landschap waarin meerdere opgaven (productie, ecologie, recreatie) op slimme wijze worden verbonden. – Marco Vermeulen, curator Landschapstriënnale 2020