Kiezen én delen

De vitaliteit van het platteland en de kwaliteit van de leefomgeving in het landelijk gebied staan onder druk. De grenzen aan het fysieke systeem van water, bodem en natuur zijn bereikt en soms zelfs ruim overschreden. Biedt zonering van het landelijk gebied uitkomst?

Aanbevelingen voor een volgend kabinet

In het advies ‘Kiezen én delen’ van de Studiegroep Ruimtelijke inrichting landelijk gebied worden, op verzoek van de Tweede Kamer, concrete aanbevelingen over de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van het landelijk gebied gedaan. Ook wordt er een ruimtelijk ontwikkelperspectief geschetst in de vorm van een zonering van het agrarisch gebied. Vereniging Deltametropool heeft aan het rapport bijgedragen door de ontwikkeling van kaartmateriaal.

Benieuwd naar het volledige advies van de Studiegroep Ruimtelijke inrichting landelijk gebied? Download het rapport ‘Kiezen én delen’ via de website van de Rijksoverheid.

De grenzen van het fysieke systeem zijn overschreden

Startpunt voor de studiegroep was de constatering dat de meervoudige problematiek (o.a. stikstofdepositie, uitstoot van broeikasgassen, watertekorten, biodiversiteitsverlies, bodemdaling, tekortschietende waterkwaliteit en verzilting) laat zien dat de grenzen aan het fysieke systeem van water, bodem en natuur in Nederland zijn bereikt en soms zelfs ruim zijn overschreden. Centraal in het advies staat het belang van een vitaal platteland, de sociale staat van het platteland en de opgaven die spelen. De studiegroep zet daarbij landbouw en natuur voorop als grootste ruimtegebruikers, maar ook als functies die zwaar onder druk staan.

Herbestemming en meervoudig ruimtegebruik zijn nodig om de problematiek in het landelijke gebied aan te pakken

Om te kunnen voldoen aan de ruimtevraag voor natuur, klimaatadaptatie, energietransitie en verstedelijking is dus herbestemming van grond (‘kiezen’) en meervoudig ruimtegebruik (‘delen’) nodig. Er worden drie inrichtingsprincipes als leidraad voorgesteld:

• Maak het bodem- en watersysteem leidend voor de keuzes in het landgebruik
• Haal functies of bestemmingen die elkaar in de weg zitten (‘slechte buren’) uit elkaar; combineer functies die goed samengaan (‘goede buren’) en bewerkstellig daartussen synergie en verweef ze.
• Cluster functies waar dat nodig is om de identiteit van een gebied te beschermen of te versterken, of om voldoende schaal te creëren voor functies die dat nodig hebben.

Zonering agrarisch gebied

Als een mogelijk ruimtelijk ontwikkelperspectief op weg naar 2050 wordt een eerste vingeroefening van Martha Bakker (Hoogleraar Landgebruiksplanning aan de Universiteit van Wageningen) getoond. Hierin is het agrarisch gebied verdeeld in gebieden voor de drie landbouwtypen, op basis van geografische informatie over 7 aspecten, te weten: bodemproductiviteit, veengrond, uitspoeling, natuurherstel, landschapswaardering, droogte en drinkwaterbescherming. Meer informatie hierover is te lezen in dit artikel in de Volkskrant.