Parkmakersdag Breda

De kerngroep van de Community of Practice en 25 lokale parkmakers uit het hele land ontmoetten elkaar op 2 juni in Breda. Dit was de derde excursie in de reeks over lokale communities die bijdragen aan meer biodiversiteit en een fijne leefomgeving in de stad.

In 2021 en 2022 waren we te gast bij de Utrechtse Parkmakers, dit jaar waren Community of Practice, Breda Stad in een Park en de Provincie Noord-Brabant de organisatoren.

Het programma in Breda spitste zich vooral toe op de vraag hoe bestaande communities sterker kunnen worden en meer impact kunnen hebben door kennisdeling en samenwerking met elkaar en met overheden.

Beeld: Rondleiding De Groene Buurtes door Jonas Peters (Breda Stad in een Park)

De middag begon met een bezoek aan De Groene Buurtjes. Jonas Peters van Breda Stad in een Park leidde de deelnemers rond. Hij vertelde hoe burgers, door samen te werken en gezamenlijke inspanningen te leveren, hun eigen openbare ruimte konden creëren. Joost Barendrecht van Breda Stad in een Park leidde de fietstocht naar Warmoezerij Wolfslaar. Hier deelde Olga Kroes haar ervaringen met het opzetten van een circulaire moestuin met boomgaard, wijngaard en kruidentuin aan de rand van de stad in samenwerking met vrijwilligers. De week na ons bezoek werd zij hiervoor erkend met een koninklijke onderscheiding.

Beeld: Rondleiding Warmoezerij Wolfslaar door Olga Kroes

Beeld: Gesprek met verschillende communities gemodereerd door Anne van Kuik (kernteam CoP, Provincie Noord-Brabant)

In Boerderij Wolfslaar vond een plenair gesprek plaats over het centrale thema van de middag, onder leiding van Anne van Kuijk van het kernteam van de Community of Practice. Zij interviewde vertegenwoordigers van zes groene burgergemeenschappen: : Buurtnatuur030, Zusterparken Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, Trefpunt Groen Eindhoven, Breda Stad in een Park, Nationaal Park Rotterdam en Kanaalpark Reeshof in Tilburg.

Beeld: Merel Rietveld

Merel Rietveld, community expert van BUAS, reflecteerde op wat de verschillende communities over hun eigen praktijk vertelden. De begrippen ‘samenwerking’ en ‘verbinding’ kwamen daarbij veelvuldig terug. Daarbinnen hebben de verschillende communities ieder hun eigen specifieke ontstaansgeschiedenis, kwaliteiten en drijfveren. Zo delen Kanaalpark Reeshof (Tilburg) en de Zusterparken (Utrecht) hun streven naar fysieke groene verbindingen en verbinding met een Nationaal Park, respectievelijk het Van Gogh Nationaal Park en het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug.

Breda Stad in een park en Nationaal Park Rotterdam vinden hun inspiratie in London National Park City en willen beide een National Park City worden. Onderscheidende kwaliteit van Buurtnatuur030 is de laagdrempeligheid. Trefpunt Groen Eindhoven is primair een kritische gesprekspartner van de gemeente Eindhoven bij ruimtelijke plannen en ondersteunt de gemeente Eindhoven bij uitvoering van het groenbeleid. Daarnaast verbindt Trefpunt Groen Eindhoven – op bescheiden schaal – groene burgerinitiatieven.

Uit de interacties en ervaringen die tijdens deze middag in Breda zijn gedeeld, kunnen we verschillende belangrijke lessen trekken voor lokaal en regionaal beleid:

Burgerbetrokkenheid:  

• Het stimuleren en faciliteren van burgerinitiatieven voor vergroening van de stedelijke openbare ruimte vergroot de kans op betrokkenheid van burgers bij gemeentelijke besluitvormingsprocessen met betrekking tot stedelijke planning, landgebruik en milieubeleid.
• Burgerinitiatieven voor vergroening van de openbare ruimte kunnen ook weerstand oproepen bij andere buurtbewoners. Vooral parkeren is een concurrerende ruimtevraag. In gemeentelijke procedures vragen – en krijgen – de tegenstanders van vergroening de aandacht. De voorstanders blijven onzichtbaar. Hoe kan dit meer in balans komen?

Samenwerkingsverbanden:

• Samenwerking tussen burgers, lokale autoriteiten en andere belanghebbenden bevordert partnerschappen, gedeelde verantwoordelijkheden en collectieve actie, wat leidt tot een effectiever gemeentelijk (en regionaal) bestuur.

Sociale cohesie: 

• Door burgers geïnitieerde en beheerde groene ruimtes faciliteren interacties, dialoog en de uitwisseling van ideeën, wat bijdraagt aan sociale cohesie en lokale harmonie.

Duurzaamheid en veerkracht:

• Door innovatieve methodes van milieubehoud en klimaatadaptie te laten zien, kunnen deze ruimtes invloed uitoefenen op regionale bestuurlijke strategieën en beleid.

Delen van kennis:

• Burgers kunnen hun expertise en ervaringen delen met lokale (en regionale) bestuursorganen, waardoor wederzijds leren en geïnformeerde besluitvorming worden bevorderd.

Beeld: Omgevingsvisie Breda 2040, Gemeente Breda

Verstedelijking en landschapsontwikkeling worden vaak tegenover elkaar gezet. Om dit tegen te gaan, introduceerde Martine Sluijs in een van onze vorige excursies de term ‘Parkinclusieve Ontwikkeling’. Juist de betrokkenheid van burgers bij hun eigen leefomgeving is hier cruciaal. Overal in het land zien we proactieve ontwikkelingsvoorstellen van burgers in omgevingsvisies. Maar de burgers kunnen het niet alleen. Een samenwerkende overheid is nodig om deze groenblauwe ontwikkelingen te ondersteunen met oprechte participatie op korte en lange termijn. Geïntegreerde landschapstransities moeten worden ingezet om natuurinclusieve metropolitane ontwikkelingen te versterken.

Om de brede welvaart van bewoners te versterken, moeten we functionele landschappen sterk koppelen aan sociaaleconomische uitdagingen zoals gezondheid, klimaatadaptatie en biodiversiteit. Het blijft echter een grote uitdaging om het belang en de voordelen van goed functionerende groene en blauwe bottom-up initiatieven en verbindingen diep door te laten dringen in het besluitvormingsproces.

En dit brengt ons bij de volgende vraag.

Hoe kunnen we verstedelijking en landschap zien als onderdeel van hetzelfde systeem op regionale schaal?

Beeld: Verstedelijkingsstrategie Brabant 2040, Provincie Noord-Brabant

We zullen proberen deze vraag te beantwoorden op onze Community of Practice werkconferentie dit najaar. Meer informatie volgt op onze sociale media en website.