Havengebieden als ankerpunten in de circulaire kringloop

Opgave economie

Een circulaire economie draait op gesloten kringlopen en een optimaal benutte ketens. Hier is drastisch herontwerp van de huidige logistieke processen voor nodig. Denk bijvoorbeeld aan het duurzaam vervoer van grondstoffen, restmaterialen en goederen, het anders inrichten van productie- en verwerkingsprocessen, en het slim inzetten van uitwisseling tussen verschillende ketens. Bedrijfsmodellen zullen moeten worden aangepast en nieuwe samenwerkingen tussen disciplines zullen moeten worden aangehaald. Een groot deel van het herzien van onze logistieke processen is daarmee een organisatorische opgave.

Opgave ruimte

Circulaire praktijken vragen om veel ruimte, in en rond steden. De harde scheiding tussen productie, consumptie en verwerking van goederen zal vervagen. Verwerking van huishoudelijk restmateriaal zou zomaar in een ‘buurthub’ kunnen plaatsvinden. Grootschalige productielocaties zouden deels hun eigen stromen lokaal kunnen verwerken of dit uitwisselen met andere bedrijven. Het mogelijk maken van dit soort ketens is daarmee niet alleen een organisatorische opgave, maar ook een ruimtelijke opgave. Deze ketens hebben baat bij nabijheid en goede verbindingen, van buurt- tot internationale netwerken. Productie en verwerkingslocaties zullen bijvoorbeeld slim geclusterd moeten worden om infrastructuur niet over te belasten en verbindingen over langere afstanden zullen robuust genoeg moeten zijn om de continue stromen mogelijk te maken. Het is een flinke planningsopgave die ons te wachten staat.

Richting

Verbindingen over water en spoor kunnen een sleutelrol gaan spelen in het robuuste netwerk waarop de circulaire economie gaat draaien. Beide hebben een enorme potentie om te verduurzamen en kunnen grote hoeveelheden grondstoffen en goederen over langere afstanden vervoeren. Zo blijft capaciteit op de weg beschikbaar voor de kortere en flexibelere stromen. De mogelijkheid om deze verbindingen te benutten zijn er zeker. Zo zijn er heel veel multimodaal bereikbare havengebieden in Nederland, wat strategisch belangrijke plekken kunnen zijn in het netwerk. Hoe kunnen we deze locaties zo goed mogelijk inzetten in het ontwikkelen en draaiende houden van een circulaire economie?

De Atlas Architectuur van Arbeid beschrijft, verdeeld over vijf thema’s, welke economische en ruimtelijke opgaven wij met betrekking tot de toekomst van bedrijventerreinen zien. Daarbij wordt ook aangegeven welke richting voor ontwikkeling wij daarbij in gedachten hebben. Bij elk thema hoort een kaart waarin op basis van een aantal criteria, kansrijke locaties voor onderzoek en experiment naar deze nieuwe benadering worden aangeduid.