Dialoog over een grensverleggend concept

Volgend jaar bestaat Vereniging Deltametropool 25 jaar. Dit markeert een uitgelezen moment om met vakgenoten te reflecteren op het gedachtegoed van ‘de Deltametropool’ en samen te bediscussiëren waar deze ideeën eventueel aan vernieuwing toe zijn. Als vakgenoot, samenwerkingspartner en/of lid nodigen we je hier graag voor uit.

We zijn benieuwd naar uw antwoorden op vragen als ‘Wat is een metropool?’, ‘Waarom is het concept van een Deltametropool belangrijk?’ en ‘Hoe zien we de Deltametropool in een tijd van toenemend protectionisme?’.

Door van gedachten te wisselen rond deze kwesties bekijken we in hoeverre de ideeën die rond de eeuwwisseling tot de oprichting van de Vereniging hebben geleid nog relevant en bruikbaar zijn.

We doen dit in de vorm van een oploop: een bijeenkomst ‘bij ons’ in het Nieuwe Instituut met inhoudelijke gesprekken en een borrel. Deze oploop organiseren we op dinsdag 11 november.

programma

18:30  Introductie
18:50  Tafeldiscussies
20:10  Wrap-up
20:30 Borrel

Uitkomsten van de oploop

Na een korte toelichting over de opzet van de avond (zie hierboven) door Rien van de Wall en Paul Langeweg, gingen deelnemers in twee groepen aan de slag onder begeleiding van Samuel Hartman en Rien van de Wall. Drie vragen werden besproken:
— Wat is een metropool?
— Waarom is metropolitane ontwikkeling belangrijk?
— Welk(e) gebied(en) beslaat de Deltametropool?

Voorafgaand aan de oploop was al een vragenlijst rondgezonden met deze vragen. Hierdoor hadden (1) de deelnemers al tijd gehad om na te denken over de materie en (2) waren er al enkele uitgangspunten beschikbaar voor de discussie. De discussiepunten en uitkomsten van de werksessies werden bijgehouden op twee posters. Na afloop van de sessies werd gezamenlijk gereflecteerd waarna de borrel in Westkop begon. Hieronder volgt een samenvatting van de standpunten die naar voren kwamen tijdens de discussies volgend op de drie hoofdvragen.

 

Wat is een metropool?

Op basis van de vooraf ingezonden antwoorden, waren er al enkele perspectieven naar voren gekomen van waaruit een metropool gedefinieerd kan worden, zoals: het definiëren op basis van een ‘beeld’ (e.g. ‘de grote stad’, wolkenkrabbers), de hoeveelheid inwoners, een bepaald voorzieningenniveau of de mate waarin een metropool een economisch centrum vormt. Daarnaast kwam naar voren dat een metropool per definitie polycentrisch is en dus altijd uit meerdere gebieden/ stedelijke centra/landschappen bestaat.

Hierop voortbordurend, ontstond al de eerste discussie. Enerzijds werd benoemd dat een metropool een coherent bestuurd stedelijk gebied is, anderzijds, werd benoemd dat het juist de rol van een metropool is om bestuurlijke grenzen te overbruggen en ‘op spanning te brengen’: een metropool is een manier om ‘om de macht heen te werken’, een sociaaleconomisch systeem dat bestaat uit een ‘conglomeraat’ van eenheden.

Vanuit economisch perspectief werd benadrukt dat de metropool markten verbindt en bestaat uit vele elkaar versterkende niches. Dit resulteert in een hoogontwikkeld, divers en sterk economisch centrum.

Er kwam ook naar voren dat een metropool een netwerk van netwerken is en hierbij, op haar beurt, weer onderdeel is van grotere (internationale) netwerken. In deze rol, als onderdeel van een groter netwerk, horen ook functies en voorzieningen die de verschillende centra binnen de metropool een rol geven en die de metropool in haar geheel een rol geeft binnen het grotere (internationale) netwerk. Ook op demografisch vlak dienen deze voorzieningen en functies als ‘magneet‘: ze trekken nieuwe bewoners aan.

Dit is ook een voorwaarde die genoemd werd: een metropool moet mensen aantrekken, mensen moeten ernaartoe willen migreren vanwege de voorzieningen, netwerken en functies die van een hoger niveau zijn dan elders. Vanwege deze voorzieningen/functies en de plek die de metropool inneemt in een groter netwerk, kunnen inwoners zich identificeren als een ‘kosmopoliet’ oftewel als wereldburger.   

Waarom is metropolitane ontwikkeling belangrijk?

Ten eerste werd benadrukt dat metropolitane ontwikkeling een gegeven is. Het gebeurt en het enige wat je kan doen is het te sturen naar een bepaald doel. Het is dus belangrijk te bedenken wat je wilt bereiken met een metropool. Ook bij deze vraag waren vooraf al enkele punten benoemd, zoals: verbinding en identiteit, het mogelijk maken van synergiën en concurrentiekracht, een evenwichtige ruimtelijke verdeling van functies en een efficiënte omgang met een veelheid aan opgaven.

Daarnaast, kwamen ook verschillende thema’s naar voren die ook bij het vorige discussiepunt al aan de orde gekomen waren, zoals: een hoog voorzieningenniveau, agglomeratiekracht en internationale verbondenheid.

Nieuw waren punten die vooral de sociale en efficiëntie-gerelateerde aspecten van een metropool benadrukken. (a) Zo werd genoemd dat metropolitane ontwikkeling belangrijk is omdat het een basis vormt voor individuele ontplooiing en vrijheid van meningsuiting. Een metropolitaan systeem is per definitie inclusief en omvat ook stad en land. Deze hoge mate van diversiteit maakt de metropool veerkrachtig. (b) Vanuit praktisch perspectief werd naar voren gebracht dat een metropool een efficiëntere omgang met energie en materialen mogelijk maakt, vooral op het gebied van vervoer.

 

Welke gebied(en) beslaat de Deltametropool?

Hier waren hele verschillende opvattingen over. Voorafgaand aan de bijeenkomst, waren heel verschillende schalen/gebieden genoemd, van Nederland of zelfs de Eurodelta als geheel tot puur de Randstad ‘met soms uitstulpingen’. Tijdens de oploop werden deze uitspraken verder genuanceerd.

Enerzijds werd genoemd dat het (a) niet een vastliggend gebied is maar dat het gebied afhangt van het thema. Anderzijds (b) werden wel vrij concrete afbakeningen genoemd, maar alle op basis van verschillende perspectieven, namelijk (b.1) dat een metropool zo groot is als het daily urban system van de meeste inwoners, (b.2) dat het een combinatie is van de bedieningsgebieden van voorzieningen of (b.3) dat het een verbinding van knooppunten of de steden in het Stedelijk Netwerk Nederland is.

Een laatste, totaal ander perspectief, dat ter sprake kwam, was dat schaal niet ter zake doet omdat het gaat om (de verzameling van) metropolitane plekken die samen economische successen ‘stutten’. Kortom, zou je kunnen stellen dat het gebied dat een metropool beslaat een soort ‘vlekkenschema’ is waarbij elke vlek een thema voorstelt.